At Yarışları Sporu nedir, nasıl yapılır, kuralları nelerdir, malzemeleri nelerdir?

Yarış genellikle farklı mesafelerden oluşan altı koşudan oluşur. Yazları tüm karşılaşmalar engelsizken, kış aylarında bazı ülkelerde engel atlamalı yarışlar da gerçekleşir. Atlar yarışmak üzere eğitilirken yaşları ve deneyimleri göz önünde bulundurulur; genellikle genç atlar daha kısa mesafeleri koşarlar ve daha az yük taşırlar. Jokeyler ufak tefek, hafif ve son derece rekabetçidirler. özellikle engelli yarış jokeylerinde sakatlanmalara sık rastlanır. İzleyiciye yönelik bu spora duyulan ilgi son derece yüksektir. Klasik yarışlar milyonlar tarafından izlenir ve sonuçlar üzerine bahisler oynanır. At yarışları çoğunlukla engelsiz, engelli ve atlamalı olarak koşulur. Sienna’da koşulan Palio at yarışları senede iki kez tekrarlanır. Safkan atlar üç damızlık soyundan gelir. Byerley Türk (1689), Darley Arabian (1704), Godolphin Arabian (1730). En ünlü engelli yarış her yıl nisan ayında İngiltere Aintree’de koşulan Grand National’dır.

Engelsiz Yarış Parkurları
İki tür engelsiz yarış parkuru vardır. Çim koşu parkurları engebeli doğal arazi üzerine kurulur; biçim ve boyut bakımından birbirlerinden oldukça farklılardır. Bazıları saat yönünde, bazıları ise saat yönünün aksine işler ve birçoğunun, beş tane 201 mlik yarışı birarada düzenlemeye yetecek kadar uzun düzlükleri vardır. Tüm kum pistler el yapımı ve düzdür ve birçok ülkede sadece saat yönünün tersine iş görürler. Ahırların taşınabilir olması, yarış günlerinde uygun mesafelerdeki yerlere kurulabilmelerini sağlar. Varış direği sabittir ve genellikle de kapalı tribünün önünde yer alır. Varış direklerinin çoğunun üstünde bulunan kamera, çizgiyi ilk geçen atı görüntüler ve çekilen resim kazanan atın belirlenmesinde önemli rol oynar.

Engelli Yarış Parkurları
Engelli at yarışları genellikle İngiltere, İrlanda ve Fransa’da gerçekleştirilir. Yarış, çimenlerin üstündeki esnek ve alçak çalı çitlerden ya da engeller-den oluşur. Kullanılan iki parkur çoğu zaman yanyanadır, Yarış parkura bağlı olarak saat yönünde ya da saat yönünün aksine koşulur ve bazı parkurlar hem atlama hem de düz koşu düzenine sahiptir. Engelli yarışın eşdeğerindeki amatör parkura, “kırda yapılan at koşusu” adı verilir. Bu parkurlar genellikle çiftliklerde bulunur ve yılda bir ya da iki kez kullanılırlar. ABDnin de içinde bulunduğu bazı ülkelerde yarışlar atlamalı olarak koşulur. Çitler genellikle, doğal çalılılar ve keresteden yapılmış engelleri de içeren bir çeşitliliğe sahiptir.

Jokey Giysileri
Tüm jokeyler kırbaç taşır ve birçoğu gözlerini korumak için binici gözlüğü takar. Hepsi temelde aynı kıyafeti giyerler, fakat giysilerin renkleri bindikleri atın sahibine bağlıdır.

At Yarışının Kuralları
Tek bir yarışta bile büyük meblağlar kazanmak ve kaybetmek mümkün olduğu için sahtekarlığı engellemek adına bir çok kural ve denetim uygulanmaktadır. Örneğin hiçbir yarış vaktinden önce başlayamaz ve kazanan atlar doping testlerine tabi tutulur. Ayrıca kazanması beklenirken kötü koşan atlar da dopinge karşı test edilirler. Zaman zaman da antrenör ve jokeyler iyi koşması beklenen bir atın kötü performansını yetkililere açıklamak zorunda kalabilirler. Atların kamçılanması hep tartışmalı bir konudur. Aşırı kamçı kullanımı cezayı beraberinde getirir. Bu konuda suçlu bulunan jokeyler günlerce uzaklaştırılabilir.

Yaş Ve Yarışlar : Safkan atlar, hangi ayda doğdukları göz önünde bulundurulmaksızın her ocak ayının ilk gününde bir yaş daha almış kabul edilirler. Engelsiz yarışlarda koşan atlar iki yaşından itibaren bir km’ye yakın mesafeleri koşabilirler ama engelli yarış kariyeri için asgari dört yaşa ihtiyaç vardır. Bazı engelsiz yarışlar sadece dişi taylarla bazıları da sadece taylarla sınırlandırılmıştır, Bakir yarışlarsa daha önce hiç yarış kazanmamış atlar içindir.

Yarış Teknikleri
Bir atı yarıştırmanın anahtarı, onu yarışın başlangıcında sakinleştirmekte yatar; böylece enerjisini boşa harcamaz ve en iyi nasıl koştukları anlaşılabilir. Bazıları hep önde koşar, bazılarıysa kendilerini sonradan ortaya koyar. Üstelik bir atı sonraya saklamak, yarışı bütün rakiplerinin önünde tamamlayabilmesi gibi yeterince iyi bir sonuç doğurabilir.

Galop : Tüm yarışlar bir galopta koşulur. Özellikle uzun mesafe yarışların başlangıçta hafif tempoda ilerleyebilir. Hız, son 1500 metre koşulurken belirgin şekilde artar. Son 200 metreye girildiğindeyse atlar, jokeylerinin elleri, topukları ve kamçılarından aldıkları teşvikle dört nala koşar.

Jokey Ve At Uyum İçinde : Bir yarış sırasında, jokeyler atın üzerine doğru eğilir, bacakları sabittir fakat kolları koşan atın başına uyum sağlacak şekilde hafifçe hareket eder.

Atlama : Hızla koşmak zorunda olmanın yanısıra, atlayış yapan yarış atları bir çok engel ve çiti hızla ve düşmeden aşmak zorundadır. Engellerin üstünden başarıyla atlamış olsalar bile, kendi yolları üstünde düşen bir ata takılma riskleri vardır.

Kazanma Yolları
En iyi yarış atları iyi bir takım çalışmasının ürünüdür. Yarış günü atlar en iyi performanslarını sergileyebilmelidir ve bu antrenörün sorumluluğundadır. Antrenör herhangi bir sakatlığa yol açmadan atın formda ve yarışa hazır olmasını sağlamalıdır. Bir yarış atının çalışma biçimi ve miktarı, yarışta koşacağı mesafeye ve yarışın gerçekleşeceği mevsime bağlıdır. Her atın, bakımından sorumlu bir seyisi vardır. Atların kaslarını hazırlar, rahat ve mutlu olmalarını sağlarlar. Atın yemeğini yememesi gibi en ufak bir şey ters gittiği zaman seyisin görevi bu terslikten antrenörü haberdar etmektir. Eğer her şey planlandığı gibi giderse, at yarışa hazır demektir.

İlerleme Hızı : Bazı atlar sert zeminde, yumuşak zemine göre daha iyi koşar; bu nedenle bir atı koşturmaya karar verirken ‘ilerleme hızını göz önünde bulundurmak önemlidir. Antrenörler, atları genellikle farklı parkurlardaki yarışlara sokar ya da aynı karşılaşmayı farklı günlerde koşmalarını sağlarlar. Böylece atı en iyi uyum sağladığı yerde koşturmak mümkün olur. Ayrıca bu bir yarışın iptali durumunda antrenöre de kolaylık Sağlar.

Jokeyler : Jokey yarış sırasında atı idare eden ve zamanı geldiğinde atın kazanma şansının en yüksek noktada olmasını sağlayan deneyimli bir binicidir. Kalıcı jokeyler at sahipleri tarafından tüm atlarına binmeleri için tutulur. Diğer jokeyler ajanslar aracılığıyla çeşitli antrenörler ya da at sahipleri tarafından tutulurlar. Tek sezonda en çok kazanan ata binmiş olan jokey o sezonun şampiyonu ilan edilir.

Ağırlıklar : Bazı engelsiz koşularda tüm atlar en az 50 kg taşır ama engelli yarışlarda taşınan ağırlık 53 kg ile 64 kg arasında değişir. Atlamalı yarışlarda koşan atlar 53 kg, ağırlığa en dayanıklı atlarsa 80 kg taşıyabilirler. Birçok profesyonel jokey erkektir fakat az sayıda da olsa lisanslı kadın jokey de vardır.

Yarış Taktikleri
At yarışları taktiğe dayalıdır ama, başarı son ayakta yorgun düşen atlar arasından fırsatı yakalayabilmeye de bağlıdır. Önemli yarışlarda taktikler daha da değer kazanır. Örneğin antrenör bir atı diğer favori atın koşu hızını belirlemek için yarışa sokabilir. Zaman zaman antrenörler jokeylere yarış sırasında kullanılmak üzere açık ve kesin talimatlar verirler. Diğer jokeylerse yarış ilerledikçe ne yapmaları gerektiğine kendileri karar vermek zorundadır.

Hızı Ayarlamak : Yarışı önde götüren at aynı zamanda hızı ayarlayan attır. Bu atların üzerindeki jokeyler, atlarının gerekenden daha hızlı koşmadıklarından ya da çok geride kalarak kazanma şanslarını kaybetmediklerinden emin olmak zorundadırlar.

İyi Bir Çıkış : Koşuya iyi bir çıkışta başlamak, özellikle virajlı kısa yarışlarda çok önemlidir. Süratle ilerlemek, jokeye iç kısımdaki engelleri aşma ve rakiplerine engel olmadan yarışı bitirme şansı kazandırır.

Kırbaçları Kullanmak : Kırbaç kullanımı, tıpkı al yarışının kendisi gibi ülkeden ülkeye değişiklik gösterir ve kırbaçın boyu ve ağırlığına ilişkin katı kurallar vardır. Bir atın yarış sırasında kırbaçlanmasının hızı arttırıp arttırmayacağı çok tartışılan bir konudur. Ancak, yarışın son aşamasında kırbaçı ata “göstermek”; herhangi bir temas olmadan yalnızca ileri geri hareketlerle kamçının varlığını ata hatırlatmak bile yorulan atın hızlanmasını sağlayabilir.